سقف مانسارد (mansard roof) یک سقف چهار بعدی با طراحی شبیه به سقف gambrel (سقفی شیب دار که ابتدا کم شیب بوده، سپس شیب آن زیاد میشود و به بام پا اسبی یا شیروانی چهار ترک نیز معروف است) است که توسط دو شیب درهر طرف به سمت پایین قرار می گیرد و پنجره های شیروانی در یک زاویه تندتری نسبت به قسمت بالا در آن جای میگیرند. این سقف، سقف فرانسوی (French roof) یا سقف لبه دار (Curb roof) نیز نامیده میشود. این سقف شیبدار یک طبقه اضافی به نام اتاق زیر شیروانی ایجاد می کند که سقف آن کوتاه است. شیب بالایی سقف مانسارد از سطح زمین قابل مشاهده نیست. این سقف برای ساختمان های مدرن بسیار مناسب است و خیلی بیشتر از آنچه تصور می شود مورد استفاده قرار می گیرد. سقف فرانسوی با داشتن یک فضای اضافی برای نگه داری چیزهای مختلف و یا حتی زندگی بسیار مناسب است. البته این نوع سقف ها خالی از مشکل نیستند.
تاریخچه سقف مانسارد
اولین سقف مانسارد به نام Pierre Lescot نام گذاری و تقریباً در سال ۱۵۵۰ میلادی در قسمتی از موزه لوور دیده شد. سپس این سقف در اوایل قرن بیستم توسط Francois Mansard مورد استفاده قرار گرفت و به همین دلیل نام آن برگرفته از نام این شخص است. Mansard یک معمار چیره دست اهل سبک باروک فرانسه بود. در دوره امپراتوری ناپلئون سوم در فرانسه (۱۸۷۰-۱۸۵۲)، خانه با سقف شیروانی بسیار محبوب شد. این سقف نه تنها دارای شکلی شیب دار است، بلکه برای ایجاد فضایی به نام اتاق شیروانی استفاده می شود. این سقف در اروپا با نام gambrel یا سقف شیروانی چهار ترک نیز شناخته می شود که به دلیل شکل و ظاهرش برای بسیاری از انبارها مورد استفاده قرار می گیرد. این سقف به راحتی با انواع دیگر سقف اشتباه گرفته می شود. دو سطح شیب دار بالا و پایین این نوع سقف شبیه به بسیاری از سقف های دیگر است. شیب بالایی برای کسی که روی زمین ایستاده به سختی قابل مشاهده است که این امر باعث میشود ناظرین به اشتباه یک سقف تک لایه با طرفین شیب دار را یک سقف مانسارد بدانند و بالعکس.
سقف شیروانی چهار ترک که برای بسیاری از انبارهای آمریکایی ساخته می شود بسیار شبیه به سقف مانسارد است که هر دو نوع دارای ویژگی های مشترک بسیاری هستند. هر دو آنها به عنوان سقف های لبه دار (سقف های شیب داری که شیب دو سطح متوالی آنها از لبه فاصله میگیرند) در نظر گرفته میشوند. در واقع، لبه تخته ای افقی است که درست زیر جایی قرار می گیرد که دو سطح سقف به هم متصل می شوند. با این وجود، از آنجایی که سقف مانسارد در تمام طرفین دارای شیب است، جزء سقف های شیب دار به شمار می آید. سقف شیروانی چهار ترک یک سقف شیروانی است، زیرا از چهار طرف دارای شیب به سمت پایین است. مهمترین تفاوت بین این دو این است که سقف gambrel منتهی به نقاطی با شیب تند در لایه اصلی سقف است، در حالی که سقف مانسارد همیشه دارای شیب کم به سمت پایین است.
شکل ظاهری سقف چهار ترک به گونه ای است که از تجمع آب و برف بر روی آن جلوگیری می شود که این ویژگی به ویژه برای انبارها بسیار حائز اهمیت است. در فرانسه و آلمان هیچ تمایزی بین سقف شیروانی چهار ترک و سقف مانسارد وجود ندارد. هر دو سقف مانسارد نامیده می شوند. کلمه فرانسوی mansard را می توان به عنوان یک اصطلاح برای اتاق شیروانی در ساختمان هایی با سقف mansard استفاده کرد. سقف فرانسوی یکی دیگر از اصطلاحاتی است که اغلب برای سقف مانسارد استفاده می شود.
مزایای سقف مانسارد
- سقف مانسارد میزان فضای قابل استفاده در داخل ساختمان را افزایش می دهد. این سقف یک راه آسان برای اضافه کردن یک یا چند طبقه به یک ساختمان جدید یا قدیمی بدون نیاز به استفاده از هر گونه مصالح دیگر است. این سقف همچنین باعث شیک به نظر رسیدن ساختمان می شود. انحنای مقعر یا محدب آن یک دکوراسیون منحصر به فرد ایجاد کرده و باعث افزایش جذابیت پنجره های زیرشیروانی می شود.
- اولین شیب سقف مانسارد بسیار زیاد است. اگر تصمیم بگیرید که طبقه دیگری در بالای خانه بسازید، این شیب می تواند به راحتی به عنوان یک دیوار عمل کند. از این رو، یک سقف مانسارد دارای کارایی های متنوع بوده و هزینه ها را کاهش می دهد. برای ساخت اولین خانه در آغاز زندگی خود، سقف مانسارد انتخاب مناسبی است زیرا با افزایش تعداد اعضای خانواده دیگر نیازی به تهیه یک خانه بزرگتر نیست زیرا به راحتی می توانید اتاق های بیشتری به آن اضافه کنید.
- سقف مانسارد به میزان قابل توجهی فضای زندگی شما را بزرگتر می کند. از آنجا که تمام چهار طرف آن به شکل یک جعبه شیب دار است، به راحتی می توانید یک اتاق زیرشیروانی بزرگ داشته باشید. حتی می توانید از آن به عنوان یک اتاق خواب اضافه استفاده کنید.
- سقف مانسارد گران تر از سایر سقف ها است و ساخت آن نیز وقت گیر و طی یک پروسه پیچیده صورت می گیرد. یک شرکت ساختمانی نیاز به استخدام کارگران و متریال بیشتر برای ساخت آن دارد. سقف های دو طرفه معمولی نیاز به هزینه، کار و زمان بسیار کمتری دارند. اما هزینه سقف مانسارد اغلب برای بسیاری از صاحب خانه ها بیش از حد گران است، به خصوص اگر آنها دارای بودجه بسیار کم باشند. گاهی اوقات ایجاد یک فضای اضافی ممکن است برای شما ضروری نباشد و گاهی فقط اضافه کردن یک طبقه تمام و کمال می تواند ارزش زمان و پول شما را داشته باشد.
- سقف های مانسارد نمی توانند باران و برف سنگین را تحمل کنند. به علاوه، شیب سطحی این سقف هنگام بارش سنگین خیلی خوب تخلیه نمی شود. مقادیر زیادی آب می تواند برای مدت زمان بسیار طولانی روی سقف باقی بماند که این امر آسیب های مختلفی به آن وارد می کند از جمله سقف می تواند نشت پیدا کند یا تاب بردارد و یا حتی به محلی برای رشد قارچ تبدیل شود. این نوع آسیب می تواند بسیار گسترده باشد و تعمیرات آن هزینه زیادی دربر داشته باشد. اگر در ناحیه ای با باران های شدید فصلی زندگی می کنید یا در مناطقی که طوفان های شدید وجود دارد، سقف مانسارد برای شما مناسب نیست.
- تعمیر و نگهداری سقف های مانسارد بسیار کار سختی است. آنها نسبت به سقف های شیروانی و سقف های دو طرفه به تعمیر و نگهداری بیشتر نیاز دارند. در مقایسه با سایر سقف ها، در قسمت مسطح تر سقف مانسارد خاک، گرد و غبار، برگ و چیزهای دیگر راحت تر قرار می گیرند که به نوبه خود به سقف آسیب وارد میکنند. هزینه تعمیر و نگهداری بیش از حد گران یا دشوار نیست، بلکه یک هزینه اضافی است که برای داشتن سقف های دیگر نیازی به پرداخت آن نمی باشد. تعمیر و نگهداری سقف مانسارد را به صورت مرتب انجام دهید تا از آسیب های فاجعه بار جلوگیری نمائید.
ساختار سقف مانسارد
سقف مانسارد بر اساس اتصالات ایستاده و درزبندی های محکم ساخته می شود. قسمت انتهایی تخته ها بر روی یک نوار جانبی قلاب می شوند تا یک شیار آب چکان ایجاد شود. هنگام ایجاد تغییر در شیب سقف، قسمت انتهایی آن نیز می تواند به قسمت درزگیر پایه متصل شود. تغییرات بسیار متفاوت می باشند و در هر نوعی امکان پذیر هستند. رایج ترین تغییر برای لبه های بالایی تخته ها خم کردن ارتفاع الوار چوب یا اتصال دائم به سمت بیرون و بستن آن قسمت با یک لایه ¾ اینچی است.
از آنجا که سقف های مانسارد معمولا از سطوح عمودی یا تقریبا عمودی استفاده می کنند، به طور معمول نیازی به تنظیم درزگیرهای عمودی با شیب کم نیست. این درزگیرهای تزئینی را می توان به همان شیوه به کار رفته در سقف های chevron اضافه نمود. اگر سقف شما دارای درزهای عمودی است یا درزها در لبه بالایی سقف در حال امتداد هستند، باید مراحل دیگری را انجام دهید. تخته ها باید در لبه جلویی ثابت شوند. لبه های پایینی درزهای عمودی یا ایستاده باید در جایی که خم میشوند، شکسته شوند. پس از خم شدن، قطعات کوچکی از مس باید بر روی لبه ها لحیم شوند تا اتصال برقرار شود. سپس، درزها به حالت عادی و قبلی خود باز می گردند. اگر شما قصد اضافه کردن کفپوش چوبی را دارید، به یک زیربنای پوشیده پیوسته نیاز خواهید داشت که برای سقف مناسب است.
پوشش محافظ
قسمت بالای تخته ها باید تا ارتفاع درزگیر یا اتصال ایستاده خم شود، سپس ¾ اینچ به سمت پایین انحنادار گردد. این پوشش محافظ بر روی این قسمت قلاب می شود تا به شکل یک شیار آب چکان دربیاید.
پایه سقف مانسارد
قسمت پایین لایه های براق باید روی نوار جانبی قلاب شود تا به شکل شیار آب چکان دربیاید. اندازه افقی نوار جانبی نباید بیش از ۴ اینچ باشد، زیرا برای قسمت زیرین سقف ایمن نیست.
تغییر شیب سقف مانسارد
در سقف پایین، اتصال ایستاده باید به اندازه ۸ سانتیمتر از بریدگی سقف قرار گیرد، حدود ¾ اینچ به سمت بالا خم شود و با پایه های مسی به ابعاد ۱۲ اینچ در مرکز محکم گردد. لایه های براق باید از سطح بیرونی سقف تا قسمت کناری سقف کشیده شوند. پایه های ایستاده اتصالات به سمت بالا باید در جایی که قرار داده شده اند به شکل یک نوار باریک کشیده شوند. پس از اینکه این پایه ها خم شدند، قطعات کوچک مس باید به انتهای عقب این پایه ها متصل شوند. سپس کاورهای درزگیر باید اضافه شوند. پایه های آنها باید به شکل یک نوار باریک در جایی که خم شده اند، متفاوت از روش معمول، محکم شوند.
